Uncategorised

Gezondheid van 1900 tot 1993

Het verhaal van asbest is in eerste instantie (commercieel gezien) een succesverhaal. Anderzijds ontstaan er al rond 1900, vooral in Engeland en Duitsland, verdenkingen tegen asbest. De stof zou risico's inhouden voor de gezondheid, vooral aantasting van de longen. In Engeland werd Asbestose in 1931 officieel als beroepsziekte erkend.

Aan het einde van de negentiende eeuw werd er voor het eerst in Duitse en Engelse onderzoekverslagen geschreven over een mogelijk schadelijk effect van asbest op de gezondheid. Vooral in Engeland deed men verder onderzoek en dit leidde in 1931 tot het feit dat de engelse overheid overging tot een officiële erkenning van asbestose (een vorm van stoflongen) als beroepsziekte.

In Nederland werd er  pas zo'n 40 jaar later door de overheid actie ondernomen om structureel de gevaren van asbest te gaan bestrijden. In de jaren '70 begint de overheid in Nederland een actief beleid te voeren tegen de blootstelling aan asbest voor werknemers van bedrijven waar asbest wordt bewerkt. Pas in 1993 stelt de Nederlandse overheid een algemeen verbod in.


Het risico: de asbestvezel

Onderzoek naar de gezondheidsrisico's van asbest leidde al snel tot de conclusie dat het inademen van asbestvezels de belangrijkste oorzaak tot problemen vormt. Asbestvezels zijn erg klein en licht en zweven net als veel andere stofdeeltjes in de lucht. Bij het inademen kunnen er dus asbestvezels in de longen komen.

De hoeveelheid asbestvezels in de lucht verschilt nogal. Dit is natuurlijk afhankelijk van mogelijke bronnen waar de vezels vandaan kunnen komen.
Een drietal voorbeelden:

• Als gevolg van het loslaten van bindmiddelen in asbesthoudend materiaal, na verloop van tijd (15-20 jaar). Hierdoor zal in gebouwen waar met niet-hechtgebonden asbestmeteriaal is gewerkt de concentratie vezels oplopen in de tijd (bijvoorbeeld waar sprake is van spuitasbest).
• Als gevolg van slijtage van remvoeringen en frictieplaten. Hierdoor zal in binnensteden en in tunnels een hoge concentratie asbestvezels aanwezig zijn.
• Bij het bewerken, verwerken en slopen van asbesthoudend materiaal. Als dit ondeskundig gebeurt, zal hierbij een grote concentratie vezels in de lucht kunnen komen. De beroepsziekte asbestose is dan ook vooral het gevolg van deze laatste situatie.

Regels voor niet- particulieren (bedrijven etc.)

Voor bedrijven, instellingen en zelfstandige ondernemers gelden in Nederland andere regels. Zij hebben ook te maken met de Arbo-wetgeving.

• Om een sloopvergunning te krijgen van de gemeente moeten niet-particulieren bij sloop of verbouwing vrijwel altijd vooraf een erkend Asbest inventarisatiebureau inschakelen.
• Met een volledige asbestinventarisatie moet dit bedrijf aantonen of en waar zich asbest in een bouwwerk bevindt.
• Vervolgens moet aangetroffen asbest altijd door een asbestverwijderingsbedrijf worden weggenomen.
• Voor objecten hoeft geen sloopvergunning aangevraagd te worden. Wel is onderzoek door een asbestinventarisatiebedrijf verplicht, behalve als u weet waar het asbest zit, of als u redelijkerwijs vermoedt dat er geen asbest in het object aanwezig is.
• Asbest in een object moet altijd door een asbestverwijderingsbedrijf  worden weggenomen.

Regels voor particulieren

Als u asbesthoudende materialen wilt verwijderen die aan een bouwwerk zijn bevestigd moet u toestemming aan uw gemeente vragen.De gemeente kan vervolgens op twee manieren toestemming geven voor het verwijderen:

• Mededeling onder voorschriften
  Als u deze toestemming krijgt mag u het asbest zelf verwijderen. Meestal gaat het hierbij om vinylvloeren (niet gelijmd) en geschroefde hechtgebonden platen waarin asbest is verwerkt. Het verwijderde asbest moet goed verpakt volgens de gemeentelijke voorschriften bij een daartoe geschikte stortplaats worden afgegeven.
• Sloopvergunning
  Voordat de gemeente een sloopvergunning verleent moet u aan kunnen tonen waar het asbest zich bevindt. Een onderzoek door een asbestinventarisatieureau is dan verplicht. Ook mag u het asbest niet zelf verwijderen. U moet een deskundig asbestverwijderingsbedrijf inschakelen.

Asbest is een mineraal dat in een aantal gebieden in de wereld voorkomt. Enkele bijzondere eigenschappen van asbest (zoals de grote slijtvastheid en de onbrandbaarheid) zijn al eeuwenlang bekend. Asbest wordt al vele eeuwen toegepast. Van de Romeinen en Egyptenaren is bekend dat zij al asbest gebruikten.

Rond 1900 is men asbest in Europa meer gaan toepassen. Vooral de scheepswerven waren een grote afnemer van asbest. Maar door de stand van de techniek in die tijd was toepassing op grote schaal nog niet mogelijk. Dit werd anders met de industrialisatie aan het eind van de negentiende eeuw. Toen werd het toepassen van deze stof op grote schaal mogelijk. Vooral omdat de stof erg goedkoop was en eenvoudig te verwerken. De bijzonder eigenschappen van asbest, zoals slijtvastheid, onbrandbaarheid en een groot isoleren vermogen, hebben er toe geleid dat asbest ( vooral tussen 1950 en 1980) in veel producten is verwerkt en toegepast.

Het verhaal van asbest is dus in eerst instantie (commercieel gezien) een succesverhaal. Anderzijds ontstaan er al rond 1900, vooral in Engeland en Duitsland, verdenkingen tegen asbest. De stof zou risico`s inhouden voor de gezondheid, vooral aantasting van de longen. In Engeland werd Asbestose in 1931 officieel als beroepsziekte erkend. In de jaren `70 begint de overheid in Nederland een actief beleid te voeren tegen de blootstelling aan asbest voor werknemers van bedrijven waar asbest wordt bewerkt. Pas in 1993 stelt de Nederlandse overheid een algemeen verbod in.

Asbest is een verzamelnaam voor een groep gekristalliseerde minerale vezelachtige stoffen (dit zijn stoffen die er onder een microscoop uitzien als kristallen). Asbest is een mineraal dat op een aantal plaatsen in de wereld in de loop der tijd is gevormd. Het is een bijzondere materie (een speling van de natuur) die door een aantal toevallige omstandigheden is ontstaan. Kristallen zijn structuren zoals deze ontstaan bij zout, suiker en het bevriezen van water. Kristallen kunnen verschillende vormen hebben.

De vorm van een asbestkristal is meestal langwerpig. Aan deze langwerpige vezelstructuur heeft asbest zowel haar goede als slechte eigenschappen te danken. De asbestkristallen zijn ontstaan doordat duizenden jaren geleden het gesteente diep in de bodem van de aarde ten gevolge van hoge druk en hoge temperaturen vloeibaar werd en daarna langzaam is afgekoeld. Asbest bestaat net als glas, graniet, zandsteen en alle keramische vezels grotendeels uit verbindingen met de elementen silicium en zuurstof, waaraan calcium- of ijzerverbindingen zijn verbonden.

Asbest wordt gewonnen in dagmijnen in landen als de voormalige sovjetrepublieken, Canada, Brazilië, Zuid-Afrika en Australië.


Waar kan asbest in en om het huis zitten?

Asbest bevindt zich ondermeer in:

• Rioleringen;
• Waterleidingen;
• Ventilatiesystemen;
• Luchtkokers;
• Goten;
• Verwarmingssystemen;
• Liftinstallaties en liftbesturingsmachine;
• Mangatafdichtingen van ketels;
• Rookgasafvoeren;
• Kachels, cv-ketels;
• Pakkingmateriaal.

Ook in de afwerking kan asbest zitten. Door middel van kitten, verven en stucwerk werden bouwwerken e.d. vaak afgewerkt. Materialen waar asbest in kan zitten zijn:

• Behang;
• Vloerbedekking;
• Kitten;
• Lijmen;
• Stucwerk;
• Kunststof.

Ook kun je denken aan zogenaamd decoratiemateriaal zoals:

• Bloembakken;
• Tuinbanken;
• Vensterbanken;
• Plinten, dorpels;
• Natuursteen vervangende asbestcementplaten.

Waar vindt je asbest?

Het is meestal bekend dat asbest op als dakbedekking werd gebruikt of onder de dakpannen. Maar er zijn minder voor de hand liggende plaatsen. Hieronder een paar voorbeelden: